KONTROWERSJE
Jesteście choć trochę zaskoczoni tą listą? Są tu kraje których się niespodziewaliście? Któregoś brakuje?
Spokojnie, wszystko wyjaśnimy.
Co to jest państwo?
Na liście są wszystkie niepodległe państwa. Za niepodległe uznaliśmy te terytoria których władze (same deklarujące
niezależność) sprawują nad nim kontrolę. Nie oglądaliśmy się na to czy niepodległość jakiegoś kraju jest uznawana
przez inne państwo lub ONZ. Interesował nas tylko stan faktyczny. W związku z tym na liście nie ma różnego
rodzaju terytoriów zależnych (np. Gibraltar, Falkandy, Reunion itd.) tak chętnie wliczanych przez różnej maści
globtroterów pragnących wykazać się jak największą liczbą odwiedzonych krajów. Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym
terytoriom budzącym wątpliwości.
Są na liście:
Abchazja
Kraj położony w górach Kaukaz, nad Morzem Czarnym. W średniowieczu niepodległa. Następnie wlączona do
Gruzji, potem Turcji, a następnie Rosji. W latach 1918-21 wchodzi w skład niepodległej Gruzji.
Po opanowaniu Zakaukazia przez Armię Czerwoną komuniści tworzą Abchaską Socjalistyczną Republikę Radziecką.
W 1931 roku Józef Stalin włącza Abchazję do Gruzji. Następują represje i gwałtowna gruzinizacja kraju
pod kierunkiem dwóch Gruzinów, Józefa Stalina i Wawrzyńca Berii. Przez cały okres panowania komunistów
dochodzi do antygruzińskich wystąpień Abchazów. Nasilają się one po uzyskaniu niepodległości przez Gruzję.
W 1992 roku Abchazja proklamuje niepodległość, wybucha dwuletnia wojna z Gruzją. Zakończona
porozumieniem oficjalnie rozszerzającym autonomię Abchazji, a w praktyce całkowicie ograniczającym
wpływy Gruzji. Z mandatu ONZ w Abchazji stacjonują wojska rosyjskie. W 1998 roku dochodzi do
kolejnej, tym razem krótkiej wojny nie zmieniającej sytuacji w istotny sposób. W sierpniu 2008 roku
w czasie wojny w Południowej Osetii Abchazom udaje się zdobyć wąwóz Kodori co pozwala uzyskać granice
z 1921 roku. Niepodległość Abchazji uznanaje Rosja, Nikaragua,
Naddniestrze,
Osetia Południowa
i
Górski Karabach.
Oficjalna strona rządowa Abchazji
Flaga Abchazji
Cypr Północny
Cypr uzyskał niepodległość w 1960 roku. Zamieszkany był przez większość grecką dążącą do przyłączenia
do Grecji i przez mniejszość turecką sprzeciwiającą się temu postulatowi. Stosunki między obydwoma
społecznościami cały czas były napięte, dochodziło do starć, przez pewien czas na wyspie przebywały wojska
greckie. Koniec lat 1960-ych i początek 70-ych minęły we względnym spokoju dzięki ugodowej postawie prezydenta
greckiego pochodzenia. W 1974 roku wojskowa dyktatura w Grecji traciła poparcie, prezydent Cypru nakazał
greckim oficerom opuszczenie kraju i rozwiązał Gwardię Narodową. W odpowiedzi grecka opozycja wraz
z Gwardią Narodową dokonały zamachu stanu, przy okazji mordując setki Turków i umiarkowanych Greków.
W odpowiedzi Turcja dokonała inwazji na wyspę i zajęła jej północną część. W greckiej części
wyspy do władzy powrócił rząd pozbawiony już jednak jego tureckich członków. Wkrótce doszło do przymusowych wysiedleń
w obu częściach wyspy. Cypr Północny niepodległość ogłosił 15 listopada 1983 roku. Podział wyspy
trwa po dzień dzisiejszy. Ruch graniczny prawie nie istnieje, a kontakty gospodarcze ograniczją się do
przemytu.
Więcej o Cyprze Północnym
Mapa Cypru Północnego (i Cypru) - format PDF
Górski Karabach
Górski Karabach znajdował się pod panowaniem kolejno: Ormian, Turków, Persów i Rosjan. W 1920 roku
teren zajęli bolszewicy i przłączyli ten obszar do Azerbejdżanu. W 1923 roku z wiekszości
Górskieiego Karabachu utworzono Nagorno-Karabachski Obwód Autonomiczny w ramach Azerbejdżańskiej
Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, pozostałe tereny wcielono bezpośrednio do Azerbejdżanu. W końcówce
lat 1980-ych konflikt narasta, a podczas rozpadu Związku Radzieckiego wybucha wojna ormiańsko-azerska.
Po początkowych porażkach zwycięstwo odnoszą ostatecznie Ormianie. 12 maja 1994 roku podpisano zawieszenie
broni, w praktyce oznaczające niepodległość Górskiego Karabachu. Nie został on włączony do Armenii,
funkcjonuje jako osobne państwo.
Ministerstwo Spaw Zagranicznych Górskiego Karabachu
Kosowo
Do rozpadu Jugosławii był to region autonomiczny w Serbii uważany przez Serbów za kolebkę ich państwowości.
Napływowa ludność albańska natomiast dążyła do przyznania im statusu republiki w ramach Jugosławii. Po jej
rozpadzie sytuacja zaostrza się, Wyzwoleńcza Armia Kosowa (UCK) dokonuje zamachów terrorystycznych, władze
serbskie odpowiadają represjami wobec Albańczyków. Stany Zjednoczone wspomagają Albańczyków, dochodzi do
amerykańskich bombardowań Serbii. Belgrad ustępuje i Kosowo przechodzi pod międzynarodową administrację pod
auspicjami ONZ, przy formalnym potwierdzeniu przynależności Kosowa do Serbii. Pokój na jego terenie mają zapewnić
siły międzynarodowe podległe NATO. 17 lutego 2008 roku parlament kosowski proklamował niepodległość Kosowa,
co zostało uznane przez kilkadziesiąt krajów (w tym Polskę).
Даравица (Daravica) - najwyższy szczyt Kosowa
Naddniestrze
Naddniestrze to wąski pas ziemi na lewym brzegu Dniestru położony między Ukrainą i Mołdawią. Pod
władanie Rosji przeszedł w XVIII wieku po II rozbiorze Polski i zwycięstwach nad Turcją. Po
rewolucji znalazł się we władaniu bolszewików. Jedynie miasto Bendery w okresie międzywojennym należało
do Rumunii. W 1924 roku w ramach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej utworzono Mołdawską
Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. Obok dzisiejszego Naddniestrza obejmowała ona również część
współczesnej Ukrainy. Miała ona stanowić przyczułek dla późniejszego zajęcia i przyłączenia terenów
dzisiejszej Mołdawii, w tym okresie należących do Rumunii. Nastąpiło to w 1940 roku. Utworzono
Mołdawską Republikę Radziecką składającą się z przyłączonych terenów i dotychczasowej Mołdawskiej
ASRR, obciętej o jej wschodnią część (wokół miasta Balty), włączoną do Ukraińskiej SRR. Podczas rozpadu
Związku Radzieckiego i ogłoszenia niepodległości przez Mołdawię, Naddniestrze dokonało secesji przy
poparciu rosyjskich siła zbrojnych i od 1991 roku pozostaje de facto niepodległym krajem. W 2006
roku odbyło się referendum w którym miejscowa ludność opowiedziała się za utrzymaniem niepodległości.
Mapa Naddniestrza
Плопь (Plopi) - najwyższy szczyt Naddniestrza
Osetia Południowa
Sahara Zachodnia
Somaliland
Somaliland to dawna kolonia Wielkiej Brytanii która uzyskała niepodległość w 1960 roku. Na kilka dni. Gdyż wkrótce
została zajęta siłą przez sąsiednią Somalię (dawna kolonia włoska). Somaliland najpierw był dyskryminowany przez władze
centralne, a później niszczony przez armię somalijską. W wyniku wojny Somalii z Etiopią i obrania
socjalistycznej drogi rozwoju kraj popada w katastrofę gospodarczą. Dochodzi do rozpadu Somalii na szereg
państewek rządzonych przez lokalnych przywódców klanowych. Większość udaje się bądź spacyfikować przy pomocy
wojsk etiopskich (np. Unia Trybunałów Islamskich), bądź przekonać do oficjalnego uznania zwierzchnictwa władz
w Mogadiszu, przy zachowaniu daleko posuniętej autonomii (np. Puntland). Jedynie Somaliland zdołał na trwałe
utrzymać niepodległość ogłoszoną w 1991 roku. Jak na warunki afrykańskie kraj rozwija się bardzo szybko;
co jest wynikiem powrotu z emigracji ludzi ze zdobytym doświadzeniem, umiejętnościami i gotówką,
oraz daleko posuniętego liberalizmu gospodarczego (praktyczny brak podatków).
Oficjalna strona Republiki Somalilandu
Strona internetowa o Somalilandzie
Artykuł o Somalilandzie
Sudan Południowy